Cuộc đời của Pi

rên hành trình dài rộng của cuộc đời, hẳn chúng ta đều ấp ủ những mục tiêu cho riêng mình, đều có một điều gì đó mà ta hằng khao khát kiếm tìm. Người kiếm tìm hạnh phúc, kẻ tìm kiếm tình yêu, cũng có kẻ muốn nhìn thấy được thành công. Còn bây giờ, để tôi kể bạn nghe hành trình đi kiếm tìm niềm tin trong cuốn tiểu thuyết Cuộc đời của Pi của nhà văn Yann Martel.Yann Martel là một nhà văn người Tây Ban Nha nhưng đang sinh sống tại Canada. Ông được biết đến với tiểu thuyết Bản Ngã và tuyển tập truyện ngắn Những sự kiện có thật đằng sau vụ Roccamatios Helsinki.

​ Cuộc đời của Pi là tác phẩm thứ ba của ông được viết vào năm 2001 và cũng là tác phẩm đưa tên tuổi của Yann Martel lên văn đàn thế giới.

“Mọi việc ở đời có bao giờ diễn ra như ta vẫn tưởng, nhưng biết làm sao. Cuộc đời đem cho ta cái gì thì ta phải nhận cái đó và chỉ còn cách làm cho chúng đẹp nhất mà thôi.”

Lời mở đầu của tác giả thật sự đầy ấn tượng và nó như là một lời tiên đoán cho những trang sách sắp tới. Đó có thể là câu chuyện mà chúng ta không thể tưởng tượng được, là những biến cố chẳng thể lường trước nhưng ta chỉ còn cách chấp nhận và vượt qua mà thôi.

Cuộc đời của Pi kể về cậu bé Piscine Molitor Patel, hay còn gọi là Pi, được biết đến như con số ba phẩy mười bốn huyền thoại. Pi khác với những đứa trẻ cùng trang lứa, cậu sinh ra và lớn lên trong vườn bách thú Poddicherry cùng với niềm say mê tôn giáo và động vật học.

Pi là một cậu bé kì lạ bởi có lẽ cậu là người duy nhất trên thế giới theo ba tôn giáo, đó là đạo Hồi, đạo Hindu và đạo Thiên Chúa. Nghĩa là cùng một lúc cậu thờ Chúa Jesus, thờ thánh Allah và là một người Ấn giáo. 

Vì một biến cố chính trị mà gia đình cậu phải bán vườn bách thú và di cư từ Ấn Độ đến Canada trên một con tàu Nhật Bản tên là Tsimtsum. Đây ắt hẳn là chuyến đi đáng nhớ và kinh hoàng nhất trong cuộc đời của Pi khi gia đình cậu đều đã ra đi trong một vụ đắm tàu.

Giờ đây, chỉ còn là chuyến phiêu lưu của Pi cùng những con vật còn sót lại bao gồm linh cẩu, đười ươi, ngựa vằn và một con hổ tên Richard Parker phải nương tựa nhau suốt cuộc hành trình 227 ngày lênh đênh trên Thái Bình Dương mênh mông, rộng lớn. Trôi dạt vô định trên Thái Bình Dương, sống sót qua cái đói cái khát đã là một thử thách, Pi còn phải bảo vệ bản thân mình trước những con thú ăn thịt. Hiển nhiên, trong nghịch cảnh, chúng ta cần phải đảm bảo cho sinh mạng của mình trước tiên, dù là người hay vật. Trong những ngày tiếp theo của cuộc hành trình, chú hổ đã dần dần giết chết những con thú khác ở trên thuyền để làm miếng mồi ngon cho mình.

Pi Patel và Richard Parker, một con người và một chú hổ, lạ thay lại là điểm tựa cho nhau trên chiếc xuồng cứu hộ. Pi cho chú hổ thức ăn nước uống, ngược lại, đáp ứng lại nhu cầu của chú hổ đã cho anh chàng một mục đích sống. Richard Parker cho anh một lý do để tiếp tục chống chọi với những sóng gió, để đủ sức mạnh vượt lên cái chết đang rình rập từng giây từng phút.

​

Hình minh họa

Sau khi đã vượt qua được những thách thức sóng gió trên biển, con thuyền của Pi cũng đã cập được bến bờ. Richard Parker, chú hổ đã bỏ Pi để trở về với rừng xanh, còn Pi thì về với xã hội loài người.

Cuộc đời của Pi là những lời do chính nhân vật Pi Patel tự thuật và được tác giả Yann Martel ghi chép lại. Đó là lí do tại sao khi cầm cuốn sách này trên tay, tôi có cảm giác như đang lạc bước vào chốn phiêu lưu cùng Pi và chú hổ, như chính mình cũng đang phải giành giật giữa sự sống và cái chết.

Cuốn tiểu thuyết đề cập đến những vấn đề về tôn giáo, đức tin, về niềm tin của con người vào Chúa, nhưng nó đã được tác giả lồng ghép một cách tinh tế vào cuộc phiêu lưu trên biển của Pi để chính nhân vật cũng như độc giả tự suy nghiệm, rằng Chúa luôn hiện diện trong mỗi con người và hướng đôi mắt nhân từ về phía họ.

​

Bìa sách Cuộc đời của Pi

Trong cuộc nói chuyện với những điều tra viên người Nhật Bản về nguyên nhân vụ đắm tàu, Pi đã kể cho họ một câu chuyện khác với những gì tác giả mà được nghe.

“Câu chuyện sẽ khiến cho anh phải tin vào Thượng đế.”

Tại sao Pi lại nói như vậy? Bởi chính anh đã kể cho tác giả nghe hai câu chuyện, câu chuyện về những loài vật và câu chuyện tàn nhẫn, máu lạnh của đồng loại. Và tác giả cũng như chúng ta đều phải lựa chọn một trong hai câu chuyện đó. Điều đó sẽ nói lên được rằng ta có tin vào sự hiện diện của Thượng đế hay là không.

Pi Patel, một chàng trai theo ba tôn giáo, một người ăn chay mộ đạo nhưng khi bị đẩy vào nghịch cảnh lại lựa chọn ra tay giết chết đồng loại của mình để lấp đầy chiếc bụng rỗng. Chính anh đã giết chết tên đầu bếp, người thủy thủ, bản năng sinh tồn trỗi dậy khiến anh phải giết đồng loại để tìm con đường sống cho chính mình.

Không ai sống sót qua vụ đắm tàu ngoài Pi nên cũng không ai có thể xác thực được câu chuyện nào là đúng, cái nào là sai. Quan trọng là niềm tin của chúng ta mà thôi. Chúng ta lựa chọn tin vào câu chuyện ly kì, thú vị của những loài vật hay câu chuyện máu me, khốc liệt của loài người.

Như Pi đã nói, Thượng đế thích câu chuyện thứ nhất hơn. Bởi Ngài tin vào con người, tin rằng đồng loại sẽ không máu lạnh mà tàn sát nhau như vậy. Còn chúng ta, hoàn toàn có thể tự tìm câu trả lời cho riêng mình thông qua cuốn sách này.

​

Hình minh họa

Có người nói rằng: “Giá trị của một quyển sách là những gì mà bạn mang đi từ nó.” Vậy tôi đã “mang” được gì từ cuốn tiểu thuyết Cuộc đời của Pi? Điều gì đã khiến cho nó hằn sâu vào tâm khảm của tôi như vậy? Pi đã cho tôi một bài học về niềm tin, một niềm tin mãnh liệt để có thể sống sót qua được bất kỳ cuộc thử thách nào. Dù là lênh đênh trên biển như Pi Patel hay lạc trên đảo hoang như Robinson Cruseo, chỉ cần nuôi dưỡng cho mình một niềm tin, một tia hi vọng thì tôi chắc rằng chúng ta đều sẽ vượt qua được.Cũng chính Pi đã cho tôi lĩnh hội được rằng bản năng sinh tồn của con người sẽ được bộc lộ khi bị đẩy vào bước đường cùng, trong tình cảnh ngàn cân treo sợi tóc, ta buộc phải làm tất cả để bảo toàn cho tính mạng của mình.

Nhân vật chính đã có niềm tin mãnh liệt vào Thượng đế trong suốt hành trình của mình. Bởi anh tin rằng, Người đã giúp Pi vượt qua những chông gai, bão tố, những sóng gió ở trên biển suốt 227 ngày. Thật khó tưởng tượng số phận của Pi sẽ ra sao khi trôi dạt vào hòn đảo ăn thịt người, cùng một con hổ chưa được thuần hóa và một chú linh cẩu hung dữ nếu không có sự giúp đỡ của Người. Niềm tin của Pi vào Thượng đế dường như chưa bao giờ lung lay kể cả khi bị đẩy vào đường cùng ngõ cụt.

 Ấy vậy mà cũng có lúc, Ngài không ở bên cạnh Pi. Đó là những lúc một anh chàng ăn chay hiền lành xuống tay giết những con cá và chú rùa, hay là thời khắc anh kết thúc sinh mạng của người đầu bếp trên tàu. Rồi chính anh cũng đã ăn thịt họ để duy trì sự sống cho bản thân mình. Anh đã thành công thuần hóa chú hổ, nhưng kỳ thực, con hổ dữ tợn đó cũng chính là tấm gương phản chiếu con người Pi. Quay trở về thời ấu thơ, lúc Pi muốn nhìn cận cảnh con hổ đang được nuôi ở trong vườn thú nhà mình, cha anh cũng đã nói rằng:

“Con hổ này không phải bạn con. Khi con nhìn vào mắt nó, con đang thấy cảm xúc của chính con phản chiếu lại.”

Bản chất của hổ là loài động vật ăn thịt và khát máu và nó đã phản chiếu được một phần nào con người của Pi. Đâu đó trong sâu thẳm tâm hồn anh chàng này cũng như vậy, chỉ đến lúc bị đặt vào hoàn cảnh ngặt nghèo thì bản năng sinh tồn mới trỗi dậy.

Đến cuối cùng, sau 227 ngày thì chiếc xuồng đã đưa anh và chú hổ vào bờ, khi Pi còn đang nằm vật vờ, kiệt quệ trên bãi cát thì Richard Parker đã bỏ mặc anh để về với chốn rừng xanh của nó. Giữa họ dù có trải qua bao nhiêu thách thức khốn khó, thì cũng không thể trao nhau một lời từ biệt.

 “Suy cho cùng, cuộc sống là một sự chia ly. Nhưng điều gây đau khổ nhất là không kịp nói lời tiễn biệt.”

Trôi nổi vô định suốt 227 ngày trên dòng Thái Bình Dương hiển nhiên không phải là một điều dễ dàng. Trong hoàn cảnh không có con người, không có thực phẩm, không có bất cứ cái gì để cầu cứu, cái chết có lẽ là một sự lựa chọn dễ dàng hơn cả. Nhưng không, với Pi, anh lựa chọn đứng dậy, đương đầu với con hổ Richard Parker để được làm chủ trên chiếc xuồng cứu hộ đó.

Những tưởng chú hổ sẽ là mối đe dọa đến tính mạng của Pi nhưng chính nó lại là điều giúp Pi tồn tại. Nó là lí do để anh tiếp tục sống, để anh có thể hoàn thành cuộc viễn chinh trên biển. Nietzsche đã từng nói: “Người nào có lý do để sống thì có thể tồn tại trong mọi nghịch cảnh.” Vậy Pi Patel của chúng ta có gì? Anh có niềm tin vào sự hiện diện của Thượng Đế, anh tìm ra được những ý nghĩa trong công việc của mình nên đã vượt qua được điều kiện sống khắc nghiệt đó.

Gấp lại cuốn tiểu thuyết Cuộc đời của Pi, trong lòng độc giả có lẽ còn rất nhiều nỗi hoài nghi và băn khoăn, rằng không biết đâu là thực, đây là ảo. Liệu rằng chúng ta có nên đặt niềm tin vào Thượng đế? Thiết nghĩ, Thượng đế luôn ở đâu đó trong tâm chúng ta. Điều cốt yếu là liệu ta có đủ niềm tin để bám víu vào đó hay là không, có nương nhờ vào đó để vượt qua mỗi nghịch cảnh hay không?

Câu trả lời nằm ở bạn.

“Cho dù ngày mai là ngày tận thế đi chăng nữa, tôi vẫn trồng cây táo của hôm nay”. Thay vì suốt đời loay hoay đi tìm một niềm tin để nương náu trong cuộc sống, tại sao ta không ngồi xuống để đọc và nghiền ngẫm những dòng tự sự chân thực của Pi Patel để gieo mầm “cây táo” của chính mình?

​

Bức tranh thiên nhiên đẹp đến nao lòng

Điều khiến Cuộc đời của Pi trở nên hấp dẫn và lôi cuốn bạn đọc ở nhiều thế hệ có lẽ cũng nằm ở giọng văn điêu luyện và tài tình của tác giả. Hành trình của Pi lênh đênh trên biển và những phân đoạn miêu tả thiên nhiên hùng vĩ lại trở nên mê hoặc hơn bao giờ hết. Bầu trời đêm lấp lánh đầy ánh sao, cái nắng gay gắt của mặt trời, sự cuồng nộ của những cơn bão, những bầy cá cũng lung linh đến huyền diệu. Ngòi bút của Yann Martel phải tuyệt vời đến độ nào mới có thể viết ra những áng văn xuất sắc như vậy?

Đến bây giờ, Cuộc đời của Pi vẫn là cuốn sách gối đầu giường của tôi. Những dư âm dư ảnh của nó vẫn hoài vọng tôi nhớ về chuyến phiêu lưu vừa mạo hiểm vừa tuyệt vời của chàng trai người Ấn trên biển Thái Bình Dương. Câu chuyện về cuộc đời của Pi đã cho tôi hiểu rằng, một khi con người đã có niềm tin thì không thể nào bị hoàn cảnh đánh bại, nhân định thắng thiên. Niềm tin luôn là bước chân đầu tiên, dù ta không thể nhìn thấy toàn bộ chiếc cầu thang.

 Nguyễn Khánh Nguyên

 Lớp: 11 Văn Trường: THPT Chuyên Võ Nguyên Giáp